Απόφαση σταθμός για την Κυπριακή Δικαιοσύνη, αφού πρώτη φορά ένας πολίτης είναι υπόλογος και καταδικάζεται σε σχέση με υπόθεση που αφορά ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό στο διαδίκτυο το οποίο προωθεί τις φυλετικές διακρίσεις, το μίσος ή τη βία.

Συγκεκριμένα, πολίτης ενημέρωσε -στέλνοντας screenshots με τα επίμαχα σχόλια- την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού (αφού τα σχόλια έγιναν κάτω από τη φωτογραφία ενός παιδιού), η κυρία Κουρσουμπά ενημέρωσε με επιστολή της τους Γενικό Εισαγγελέα και Αρχηγό της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα η υπόθεση να πάει στο δικαστήριο (ως ποινική υπόθεση, δηλαδή η πολιτεία εναντίον της κυρίας). Το δικαστήριο την κατηγόρησε για το γεγονός ότι «διένειμε και κατέστησε διαθέσιμο ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό στο διαδίκτυο, που προωθεί τις διακρίσεις, το μίσος ή τη βία», η ίδια παραδέχθηκε ενοχή, με αποτέλεσμα να της επιβληθεί τελικά ποινή.

Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως ο νόμος* για τέτοια αδικήματα (διάδοση ρατσιστικού και ξενοφοβικού υλικού μέσω συστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών) προνοεί ποινές φυλάκισης μέχρι 5 χρόνια, πρόστιμο μέχρι 20.000 ευρώ ή και τα δύο. Συγκεκριμένα, η νομοθεσία αναφέρει αναφέρει: Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα διανέμει ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο καθιστά διαθέσιμο ρατσιστικό ή ξενοφοβικό υλικό που προωθεί ή προάγει τις φυλετικές διακρίσεις, το μίσος ή τη βία, διαπράττει αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή με χρηματική ποινή μέχρι είκοσι χιλιάδες λίρες ή και με τις δυο ποινές.

[*Ο περί του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση κατά του Εγκλήματος μέσω του Διαδικτύου, αναφορικά με την Ποινικοποίηση Πράξεων Ρατσιστικής και Ξενοφοβικής Φύσης που Διαπράττονται μέσω Συστημάτων Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Κυρωτικός) Νόμος του 2004 (Ν. 26(III)/2004)]

Μια απόφαση-σταθμός για την κυπριακή Δικαιοσύνη, αφού πρώτη φορά ένας πολίτης είναι υπόλογος και καταδικάζεται σε σχέση με υπόθεση που αφορά ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό στο διαδίκτυο το οποίο προωθεί τις φυλετικές διακρίσεις το μίσος ή τη βία.

Η υπόθεση παρουσιάστηκε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στα μέσα Δεκεμβρίου, ενώ η ποινή επιβλήθηκε τη Δευτέρα 7 Ιανουαρίου.

Να αναφέρουμε πως την υπόθεση για την Κατηγορούσα Αρχή χειρίστηκε η Έλενα Κληρίδου.

Σε επικοινωνία που είχαμε με την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, η κυρία Κουρσουμπά ανέφερε στη CITY πως η έκβαση της υπόθεσης τη γεμίζει με ικανοποίηση, αφού λειτούργησαν σωστά οι θεσμοί και οδηγήθηκε η υπόθεση στο δικαστήριο. «Πρώτη φορά είναι κάποιος υπόλογος σε σχέση με σχόλια στο διαδίκτυο που είχαν ως στόχο ένα παιδί», αναφέρει χαρακτηριστικά η Επίτροπος, σημειώνοντας πως το διαδίκτυο έχει καταντήσει μια μάστιγα.

Καθηκόντως, λέει, είχε υποχρέωση να το διερευνήσει, ενώ μπορούσε να το κάνει και αυτεπάγγελτα, αφού «πρόκειται για απαράδεκτα ρατσιστικό λόγο και ρητορική μίσους. Πρόκειται, πάντως, για μια σημαντική απόφαση της κυπριακής Δικαιοσύνης», σημειώνει η κυρία Κουρσουμπά.

Σε παρόμοιο ύφος ήταν και η τοποθέτηση του Δικαστή, ο οποίος πριν ανακοινώσει την ποινή διαφώνησε με τον δικηγόρο της εν λόγω κυρίας που έκανε λόγο για μεμονωμένο περιστατικό. «Τα περιστατικά αυτά είναι συχνά αλλά δεν καταλήγουν στο δικαστήριο, αφού δεν καταχωρούνται καταγγελίες. Υπάρχει πρόβλημα ρατσισμού στην Κύπρο και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε», είπε χαρακτηριστικά πριν ανακοινώσει τελικά την ποινή.

Τόσο η τοποθέτηση του δικαστή και οι δηλώσεις της κυρίας Κουρσουμπά, όσο και η κίνηση του πολίτη που δεν αρκέστηκε σε άλλο ένα σχόλιο αλλά προτίμησε να ενεργήσει με τον σωστό τρόπο, αλλά και η απόφαση του πατέρα του παιδιού να πάει να δώσει κατάθεση έτσι ώστε να προχωρήσει η υπόθεση στο δικαστήριο, όταν αυτός κλήθηκε από την αστυνομία και παρά τις συμβουλές αρκετών ότι «θα μπλέξει», μας καταδεικνύουν ότι, για να αλλάξει η κουλτούρα της ατιμωρησίας και της ασυδοσίας στο διαδίκτυο (και όχι μόνο), με τον καθένα να γράφει και να λέει ότι θέλει χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι είναι υπόλογος των λέξεων και των πράξεών του έναντι της ηθικής αλλά και του νόμου, θα πρέπει να ξεκινήσουμε να αντιδρούμε έχοντας εμπιστοσύνη στους θεσμούς και άρα να προχωρούμε σε καταγγελίες τέτοιων υποθέσεων. Άλλο ένα σχόλιο ή άλλη μια θυμωμένη ανάρτηση σε παρόμοιο ύφος με τις προβληματικές αναρτήσεις, σε καμιά περίπτωση δεν επιλύουν το πρόβλημα.

Το ιστορικό της υπόθεσης

Η υπόθεση ξεκινά περίπου δύο χρόνια πριν, όταν μια χρήστης του Facebook έκανε δύο σχόλια με ρατσιστικό-ξενοφοβικό περιεχόμενο κάτω από φωτογραφία παιδιού, την οποία είχε αναρτήσει ο πατέρας του.

Πολίτης που εντόπισε τα ρατσιστικά-ξενοφοβικά σχόλια, αντί να τα αναπαράγει ή να σχολιάσει, σκέφτηκε να κάνει κάτι πιο ουσιαστικό.

Έκανε, όπως μάθαμε, δύο screenshots με αυτά και έστειλε ένα mail στο Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού (childcom@ccr.gov.cy), σκεπτόμενος προφανώς ότι θα πρέπει να επέμβει η δικαιοσύνη δίνοντας ενδεχομένως μια τιμωρία για παραδειγματισμό οποιουδήποτε διανέμει τέτοιου είδους απερίσκεπτες κουβέντες και πράξεις που προωθούν τις φυλετικές διακρίσεις, το μίσος ή τη βία. Πόσο μάλλον όταν τα σχόλια έχουν ως στόχο παιδιά -άμεσα ή έμμεσα.

Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, κυρία Λήδα Κουρσουμπά, με επιστολή της ενημέρωσε για το παράπονο που έφτασε κοντά της τόσο τον Γενικό Εισαγγελέα όσο και τον Αρχηγό της Αστυνομίας (η επιστολή κοινοποιήθηκε επίσης στον πατέρα του παιδιού αλλά και στον πολίτη που έκανε το παράπονο).

«Ενόψει του ότι, ενδεχομένως, να υπάρχουν παραβάσεις του περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου Νόμου του 2011 [134(Ι)/2011], σας προωθώ την αναφορά για τις δικές σας, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων σας, ενέργειες. Ενόψει του ότι, το περιστατικό αφορά άμεσα παιδιά παρακαλώ όπως με ενημερώσετε σχετικά με τις ενέργειες που θα προωθήσετε στα πλαίσια χειρισμού της περίπτωσης», αναφέρει στην επιστολή που απέστειλε η Επίτροπος, κυρία Κουρσουμπά.

Δύο χρόνια αργότερα (Δεκέμβριος 2018), όπως ενημερωθήκαμε από τον πατέρα του παιδιού, η υπόθεση αυτή παρουσιάστηκε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο ίδιος, η συμπολίτισσά μας κατηγορήθηκε για το γεγονός ότι «διένειμε και κατέστησε διαθέσιμο ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό στο διαδίκτυο, το οποίο υλικό προωθεί τις φυλετικές διακρίσεις το μίσος ή τη βία». Παραδέχθηκε ενοχή και η ποινή θα της επιβαλλόταν στις 7 Ιανουαρίου 2019.

«Οι θεσμοί λειτούργησαν, η υπόθεση οδηγήθηκε στο δικαστήριο, υπήρξε παραδοχή ενοχής και για μένα αυτό είναι αρκετό. Η ποινή που θα επιβληθεί είναι θέμα ήσσονος σημασίας», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο πατέρας λίγο μετά την καταδικαστική απόφαση.

Περίπου τρεις βδομάδες μετά, τη Δευτέρα 7 Ιανουαρίου, το Δικαστήριο επέβαλε τελικά την ποινή στην κατηγορούμενη.

Και κάπως έτσι έχουμε μπροστά μας μια απόφαση-σταθμό στα χρονικά της Κυπριακής Δικαιοσύνης (Νομολογία), η οποία αφορά σε ρατσιστικά-ξενοφοβικά σχόλια που διανεμήθηκαν στο διαδίκτυο. Μια πράξη, με λίγα λόγια, της οποίας συχνά (αν όχι πάντα) υποτιμούμε τη σοβαρότητα.

Μιχάλης Μιχαηλίδης